Bugüne değin Karadeniz, kıyıları, havzası ve periferi ile ilgili yapılmış arkeolojik çalışmalarla ilgili genel bir değerlendirilme yapıldığında, bilinenlerin bilinmeyenlerden çok daha az olduğu rahatlıkla görülebilmektedir. Mariya Ivanova elinizde tuttuğunuz bu önemli çalışmada var olan arkeolojik bilgiyi sosyo-ekonomik disiplin temelinde kullanarak önemli sonuçlara ulaşmıştır. Ivanova, Karadeniz’i merkeze alarak oluşturduğu bakış açısı ile, kültürlerin denizden kıyıya, kıyıdan hinterlanda, hinterlanttan havzaya geçişlerini ve karşılıklı etkileşimlerini perifer bölgeleri de inceleyerek başarılı bir şekilde değerlendirmiştir. Titiz bir biçimde hazırlanmış, gerek arazi araştırmaları gerek müze incelemeleri ve gerekse kütüphane çalışmaları için yoğun bir emek harcanmış, Tarık Özbek ile Ümit Keskin tarafından doğru bir dil ile Türkçeye ve Türk arkeolojisine kazandırılmış olan Mariya Ivanova’nın bu değerli eseri, konu edindiği geniş coğrafyayı arkeolojik açıdan doğru bir biçimde yansıtmayı başarmıştır. Karadeniz arkeolojisi ile ilgilenenler için bir başvuru kaynağı niteliğindeki bu kitabın yazarı Mariya Ivanova’yı bizlere böyle değerli bir eser kazandırdığı için tebrik ederim.