İlk baskısı 1995 yılında yapılan İslâm, Demokrasi ve Türkiye’nin üçüncü baskısındaki genişletme ile birçok yayınlanmamış konuşma ve makale de bu derlemeye eklenmiştir. İlk yayınlanma tarihlerinin ardından geçen uzun zamana rağmen ağırlığından bir şey kaybetmeyen bu makaleler derlemesini okuyanların fark edebileceği gibi bu süre zarfında ülkede meydana gelen birçok gelişmeye, hatta bazı alanlarda kökten dönüşümlere rağmen demokratikleşme ve hoşgörü alanlarında fazla bir mesafe kat edilmemiş görünmektedir. İslâm felsefesi ve düşüncesi alanında uzmanlığıyla tanınan Prof. Arslan’ın son edisyon için kaleme almış olduğu önsözde belirttiği gibi umudu tamamen yitirecek kadar karamsar olmak doğru olmasa da İslâm dünyasında ve özelde Türkiye’de Batılı anlamda demokratik bir toplumun ortaya çıktığını ve kalıcı bir varlık kazandığını görmek için epey bir zamana ve farklı alanlarda gerçekleştirilmesi gereken çok sayıda büyük atılımlara ihtiyaç var. Bu eser, okuyucu için ilk baskısından bu yana geçen çeyrek asırdan uzun süre içinde nelerin değiştiğini, nelerin değişmediğini görmek; İslâm, demokrasi ve modernleşme tartışmalarında nerelerden geçip hangi noktalara vardığımızı veya varamadığımızı değerlendirmek için hem bir tarihi cetvel hem de kuramsal bir pusula işlevi görebilir.