Azerbaycan Türkleri, İran ve Rusya’nın hâkimiyet mücadelesi sonucunda imzalanan Türkmençay Antlaşması neticesindeikiye bölünmüştür. 1828 yılında imzalanan Türkmençay Antlaşması’yla, İran sınırları içerinde kalan, bugünkü nüfusuyaklaşık 30 milyon Türk, halen Fars egemenliği altında bulunmakta ve birçok hakkından mahrum olarak yaşamayaçalışmaktadır.Bu ikiye bölünmüşlüğün dışında en önemli sorunlardan biri de, her gün daha da çözümsüz bir hal alan Ermenistansorundur. Rusya, 1828 Türkmençay Antlaşması’nın XV. maddesine dayanarak, İran, Osmanlı Devleti ve Rusya’dakiErmenileri, sistemli bir şekilde Güney Kafkasya’ya göç ettirmiştir. Bu planlı hareket neticesinde, bu bölgede Ermenidevletinin temelleri atılmıştır. Bugün Ermeniler, tarihi Türk topraklarını kendi vatanı gibi kabul etmesi yetmiyormuş gibi,bir de Azerbaycan’ın %20’sini de işgal etmişler ve bu topraklarda yaşayan yaklaşık bir milyon insanı “göçkün” durumunadüşürmüşlerdir.Türkiye, bölgedeki kültürel ve ekonomik ilişkilerini geliştirirken, istikrarın korunmasında aktif rol almalıdır. Bu bölgeyihala arka bahçesi olarak gören zihniyete karşı dikkatli olmak zorundadır. Bölgenin istikrarı, Azerbaycan’ın madden vemanen gelişmesi Türkiye’nin faydasınadır. Her şeyden evvel dil, inanç ve kültür birliğimiz bulunan Azerbaycan veTürkistan Cumhuriyetlerinin bu geçiş sürecini sağlıklı bir şekilde atlatabilmeleri ve yeniden, bazı güçlerin oyunlarınagelmemeleri için Türkiye’nin desteği ve rehberliği şarttır. Bu bölgelerin kendi kontrollerinde kalmasını isteyenler, her türlüoyunu deneyeceklerdir. Türkiye bu tür oyunlara karşı tedbirli olmalı, plan ve projeler geliştirmelidir. Türk Dünyasınınönüne çıkan tarihi fırsat, bütün engelleme çalışmalarına rağmen iyi bir şekilde değerlendirilmelidir